Ochtendspits

Evean Inzicht, juni 2006

Laatst keerde een vriendin van mij, ze is oorlogscorrespondent, terug uit Bagdad. Het is er in- en intriest, zei ze, en het wordt alleen maar erger. Toen ik dat hoorde, moest ik denken aan een invalidentoilet.

Dat zit zo.

Op een voorjaarsochtend enkele jaren geleden haast ik mij in alle vroegte door de ochtendspits naar het verpleeghuis. Ook hier is het spitsuur. Verzorgenden rennen en vliegen met ontbijt en wasgoed door de gangen. Op de gang staat de gebruikelijke ochtendfile van rolstoelen voor het invalidentoilet. Ik sluit met mijn moeder achter aan. Er zijn nog vijf wachtenden voor haar. Aan het eind van de gang, op deze afdeling met zo’n twintig rolstoelbewoners, zit in de gemeenschappelijke woonkamer een man te slapen voor de televisie. Het volume staat keihard. De beelden vertonen inmiddels vertrouwde hoofden van deskundigen in een studiogesprek: de vorige dag is de oorlog in Irak begonnen.

Het afdelingshoofd komt aanlopen. Ze nadert met een verontschuldigende glimlach, alsof ze mijn gedachten raadt.

‘Het lijkt de A2 wel hè?’ zegt ze.

‘Waarom heeft deze afdeling niet meer invalidentoiletten?’ vraag ik.

Ze haalt haar schouders op en verzucht: ‘We hebben al ruim een jaar geleden een aanvraag gedaan voor een extra toilet.’

‘En waar ligt de stremming?’ vraag ik.

Ze zucht opnieuw: ‘Volgens het Zorgkantoor valt het niet onder de AWBZ, maar is het een kostenpost voor de gemeente.’

Mijn moeder wekt niet de indruk het gesprek te volgen. Logisch, zij vecht met trillende benen tegen de aandrang. Er zijn nog drie wachtenden voor haar.

‘En de gemeente heeft de aanvraag ter beoordeling doorgeschoven naar het RIO,’

‘Dat schiet lekker op,’ zeg ik.

‘Ik merk er niks van,’ zegt mijn moeder ineens, die kennelijk denkt dat ik het over de rolstoelfile heb. ‘Ik pies straks gewoon in mijn broek.’

‘Nee, mam, ik bedoel…’

Ik kan mijn zin niet afmaken. Er klinkt opeens een enorme knal. De oudjes in hun rolstoel veren op, de man voor de televisie is op slag wakker. Shock and awe…de strategie van de Amerikanen werkt, ook hier. De televisiebeelden vertonen enorme rookwolken van een clusterbombardement.

Dan, heel langzaam, gaat de vinger van mijn moeder omhoog. Ze wijst richting de televisie en zegt: ‘Daar hadden ze beter een wc voor kunnen kopen.’