Marktwerking

Evean Inzicht, oktober 2008

Hoe schaarser het goed, hoe hoger de prijs. Daarom is kaviaar duurder dan een haring. Op de middelbare school leerden we al dat onze vrije markteconomie werkt volgens dit principe van vraag en aanbod.

Maar dat het natuurlijk niet zo simpel is, blijkt wel uit de toestand in het walhalla van de vrije markt: de Amerikaanse economie staat op ontploffen. Op Wall Street zakken kolossale banken als kaartenhuizen in elkaar. Oorzaak: ongebreidelde hebzucht van speculanten die op de vrije markt een ongekend pokerspel speelden waarmee ze zichzelf met honderden miljoenen aan bonussen verrijkten. 

En hoe zit het eigenlijk met onze vrije markt? Beter geregeld, meer toezicht vanuit de overheid, niet te vergelijken met de Amerikaanse toestanden, zo roepen onze volksvertegenwoordigers geruststellend.

Daar ben ik eerlijk gezegd niet zo zeker van. Wie een beetje het nieuws volgt weet hoe de vlag erbij hangt. Bijvoorbeeld. Een oud-directeur Thuiszorg in Amsterdam, verantwoordelijk voor miljoenenverliezen en een veertigtal ontslagen, mocht opstappen met een vertrekpremie van bijna 1 miljoen euro.

De Balkenendenorm is ver te zoeken in de zorg,  kopte de Volkskrant op een dag. Ik las het artikel aandachtig. In de thuiszorg verdiende vorig jaar bijna de helft van de bestuurders meer dan premier Balkenende. Een groot aantal bestuurders in de zorg verdient meer dan 220.000 euro; een maximumbedrag dat kennelijk onder strikte voorwaarden is toegestaan. Maar dan nog is dat bedrag bijna drie keer meer dan het inkomen in de hoogste salarisschaal in de zorg.
Wat is hier aan de hand? Marktwerking, luidt het antwoord, want voor minder dan een ton krijg je nu eenmaal geen goede bestuurder.

Aha. Ik zag het beeld voor me van vrije marktwerking in de zorg op de werkvloer. Daar wordt dag in dag uit met vaak te weinig handen heel veel werk verzet. Hoe komt het toch, dacht ik, dat er zo’n tekort is aan goed verplegend personeel op de zorgmarkt terwijl hun salaris onevenredig laag blijft? Hoe schaarser het goed, hoe hoger de prijs, toch?

In  George Orwell’s boek  Animal Farm staat de volgende beroemde zin: ‘Alle dieren zijn gelijk, maar sommige dieren zijn meer gelijk dan andere dieren.’